Het Freek Vonkeffect…
is een effect
| Aard herkomst | inheems woord |
|---|---|
| Vroegste datering | 2013 |
| Bijzonderheden | De Nederlandse bioloog Freek Vonk werd beroemd door zijn tv-programma's voor kinderen waarin hij in de natuur wilde dieren zocht en hierover vertelde. Sindsdien is Vonk steeds bekender geworden door o.a. zijn tijdschrift Wild van Freek, het geven van liveshows en het meewerken aan supermarktacties. Het effect dat hij heeft op het gedrag van mensen wordt daarmee ook groter. Omdat Freek Vonk vooral veel bezig is met reptielen, worden reptielen populairder om als huisdier te houden. Dit pakt niet altijd goed uit, omdat het houden van reptielen niet makkelijk is, veel mensen het na een tijdje niet meer aankunnen en het dier uiteindelijk vaak naar een opvang wordt gebracht. Anderzijds inspireert Freek Vonk kinderen en jongeren om meer over de natuur te leren en schrijven steeds meer jongeren zich in voor de opleiding biologie. |
| Vorm | Afbreking | |
|---|---|---|
| Enkelvoud | Freek Vonkeffect | Freek Vonk.ef.fect |
| Officiële variant | Freek Vonk-effect | Freek Vonk-ef.fect |
| (Met facultatief koppelteken.) | ||
| Officiële variant | Freek-Vonk-effect | Freek-Vonk-ef.fect |
| (Met facultatief koppelteken.) | ||
| Officiële variant | Freek-Vonkeffect | Freek-Vonk.ef.fect |
| (Met facultatief koppelteken.) | ||
| Aantal lettergrepen | 4 |
|---|---|
| Hoofdklemtoon | 2de lettergreep |
| Type | zelfstandig naamwoord |
|---|---|
| Naamtype | soortnaam |
| Geslacht | onzijdig |
| Lidwoord | het |
| Getal | geen meervoud |
| Betekenisklasse | abstractum |
| Type | samenstelling |
|---|---|
| Linkerlid | Freek Vonk |
| Linkerlidtype | eigennaam |
| Rechterlid | effect |
| Rechterlidtype | zelfstandig naamwoord |
| Tussenklank | geen |
| Hyperoniem | effect |
|---|
Terwijl bioloog Freek Vonk op tv jongleert met slangen en knuffelt met hagedissen, stromen opvangcentra vol met reptielen die toch geen huisdier blijken te zijn. Gevolg van het Freek Vonk-effect?
Stop het Freek Vonk-effect. De populariteit van televisiebioloog Freek Vonk komt het welzijn van reptielen in Nederland niet ten goede. De mediaoptredens van onze vaderlandse Indiana Jones zorgen niet alleen voor een stijgende verkoop van reptielen, ook de opvangcentra komen hokken tekort om alle afgedankte slangen, hagedissen en leguanen op te vangen.
"De gegevens van de tellingen worden verzameld en geanalyseerd. Zo weten we hoe het met de vogelstand in Nederland gaat, en of er meer gedaan moet worden om bepaalde soorten te beschermen. Op die manier probeer ik mijn steentje bij te dragen aan het natuurbehoud. Dat doe ik ook door kinderen les te geven over de natuur. De laatste jaren willen er ineens heel veel bioloog worden. Het Freek-Vonk-effect noem ik dat. Ik hoop van harte dat zij straks allemaal ook vrijwilliger worden, want we kunnen wel wat jong bloed gebruiken."
Zoölogisch manager Martin van Hees van Beekse Bergen is het roerend met haar eens. "Veel mensen denken dat dieren menselijke trekjes vertonen. Niets is minder waar. Het blijft oppassen geblazen. Ik vrees dat het Freek Vonk-effect hier zijn verkeerde werk doet. Die pakt rustig allerlei potentieel gevaarlijke dieren beet. Terwijl we juist moeten leren om altijd gepaste afstand te houden. Kijken mag, aanraken nooit. Het is zorgelijk dat die scheidslijn vervaagt."
'Het virus en de pandemie laten natuurlijk ook zien hoe relevant biologie is en dat geldt ook nog eens voor alle uitdagingen die samenhangen met de klimaat- en biodiversiteitcrisis', analyseert plantenfysioloog Martijn van Zanten, sinds 1 april ook opleidingsmanager van de bacheloropleiding biologie van Universiteit Utrecht. 'En misschien is er ook sprake van een Freek Vonk-effect. Er komt een generatie jongeren aan die als kind allemaal bioloog wilden worden. Als ik in het vriendenboekje van mijn zoon kijk, willen er opvallend veel bioloog worden.'
De impact die hij op talloze kinderen heeft, is overweldigend, zegt Vonk. "Er zijn allerlei kinderen die dankzij mij biologie willen studeren, op de Universiteit Utrecht zijn er zoveel aanmeldingen dat ze spreken van het Freek-Vonkeffect. Dat is iets geweldigs."
| Taalvariëteit | (vooral) in Nederland |
|---|---|
| Tijd | neologisme |