Zo genoemd omdat deze maatschappijvorm doet denken aan een kopvoeter, een kindertekening van een mens zonder romp, met armen en benen direct aan het hoofd.
Bijzonderheden
Het woord werd, net als het synoniem kopvoetersamenleving, geïntroduceerd door vicepremier en minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Lodewijk Asscher (PvdA) in de jaarlijkse Willem Dreeslezing (24 september 2015) onder
de titel 'Naar een nieuw sociaal contract: over de waarde van de middenklasse'. Het
grondwoord kopvoeter zelf is geen neologisme.
Dames en heren, Dit is een kopvoeter. Zo'n vertederende tekening die peuters maken
als ze een mens tekenen. Zonder romp. Met armen en benen direct aan het hoofd. Dat
is ook het beeld dat sommigen schetsen van de samenleving waar we door globalisering
en robotisering heen dreigen te gaan: een samenleving waaruit de middenklasse langzaamaan
verdwijnt. Met een bovenklasse, een onderklasse, maar zónder verbindende middenklasse.
Een kopvoetermaatschappij. Als kindertekening vertederend, als maatschappijbeeld afschrikwekkend.
De politiek heeft er een nieuw woord bij: 'kopvoetermaatschappij'. Het is afkomstig
van PvdA'r Lodewijk Asscher. In een overvolle Oude Zaal van de Tweede Kamer sprak
de vicepremier en minister van Sociale Zaken gisteren de Willem Dreeslezing uit, vernoemd
naar de oud-PvdA-premier en grondlegger van de verzorgingsstaat.
De middenklasse speelde een belangrijke rol in Asschers betoog. Die staat volgens
hem ernstig onder druk. Globalisering, robotisering, flexibilisering en groeiende
inkomensverschillen knagen aan het zelfvertrouwen van de middengroepen. Asschers schrikbeeld:
een samenleving waaruit de "verbindende middenklasse" verdwijnt. Dat is de 'kopvoetermaatschappij',
afgeleid van de tekeningen die peuters maken van mensen zonder romp, de armen en benen
direct aan het hoofd.
