Landschapspijn…
is pijn; is een gevoel
| Aard herkomst | inheems woord |
|---|---|
| Vroegste datering | 2016 |
| Bijzonderheden | In 2016 gebruikte journalist Jantien de Boer het woord in een artikel over het Friese platteland in de Leeuwarder Courant, waardoor het vervolgens ook in de race kwam voor Woord van het Jaar bij Van Dale. Ook schreef De Boer een boek dat Landschapspijn heet. |
| Samenhangende woorden (betekenis) | ecorexia; klimaatdepressie; milieumelancholie; natuurrouw |
| Vorm | Afbreking | |
|---|---|---|
| Enkelvoud | landschapspijn | land.schaps.pijn |
| Meervoud | landschapspijnen | land.schaps.pij.nen |
| Aantal lettergrepen | 3 |
|---|---|
| Hoofdklemtoon | 1ste lettergreep |
| Type | zelfstandig naamwoord |
|---|---|
| Naamtype | soortnaam |
| Geslacht | mannelijk of vrouwelijk |
| Lidwoord | de |
| Betekenisklasse | abstractum |
| Type | samenstelling |
|---|---|
| Linkerlid | landschap |
| Linkerlidtype | zelfstandig naamwoord |
| Rechterlid | pijn |
| Rechterlidtype | zelfstandig naamwoord |
| Tussenklank | s |
"Ik rijd door Friesland en ik huil van binnen. Ik huil, omdat ik overal verlies om me heen zie." De Friese bioloog Theunis Piersma voelt pijn wanneer hij kijkt naar het Friese landschap. Landschapspijn om precies te zijn.
Friesland drijft op landbouw, of beter gezegd op zuivel. Veel boeren voelen zich persoonlijk aangevallen door de landschapspijn. Ze zouden zich te eenzijdig richten op een hoge melkproductie, ten koste van het oude landschap. "Ik produceer geen landschap, ik produceer melk", verdedigt boer Wilco de Jong zich. "Daar hoort bij dat je je verantwoordelijk voelt voor het landschap, maar uiteindelijk verkoop je in de winkel melk en geen landschap."
Zijn Friese geluksgevoel had plaats gemaakt voor pijn, schreef Piersma. 'Normaal ga je daarmee naar de dokter, maar waar kun je heen met landschapspijn?' Aangevallen Jantien de Boer (51), columnist en journalist bij de Leeuwarder Courant, bracht haar landschapspijn onder woorden in een artikel in de krant en dat verhaal raakte velen. Veel meer mensen voelden het gemis en lang niet alleen in Friesland. Haar artikel ging het hele land door.
In de rubriek gaat het elke week over een dier, maar dat dier dient altijd als opstapje naar een groter onderwerp, zoals landschapspijn of het nut van camouflage.
Landschapspijn doet zich niet alleen voor in Friesland. In heel Nederland is er bijvoorbeeld een dramatisch verlies van weidevogels. "Grutto, kievit, tureluur, scholekster. Dat zijn allemaal weidevogels die heel erg achteruit zijn gegaan", vertelt ecoloog Frank Berendse.
Provinciaal bestuurders Geart Kooistra en Janita ten Berge van LTO Noord Fryslân en melkveehouder Jan van Weperen brachten nuance in de discussie door te wijzen op de ontwikkelingen die de landbouw de afgelopen decennia heeft doorgemaakt en de vele stappen die al zijn gezet om de milieubelasting terug te dringen en de duurzaamheid te vergroten. Want niet alleen De Boer en anderen hebben landschapspijn, ook veel boeren zien de teloorgang van de weidevogelstand en de verschraling van het landschap met lede ogen aan.
Met het vorige week verschenen rapport wil Greenpeace inzichtelijk maken wat de kringlooplandbouw die minister Carola Schouten nastreeft Nederland kost en opbrengt. 'Ecologische landbouw met minder dieren is een haalbaar en betaalbaar wenkend perspectief voor het klimaat, de natuur, de burger en de boer', is het eindoordeel van de milieuorganisatie. De politieke wil die vereist is voor ingrijpend structuurbeleid als dit vergt wel dat de overheid zichzelf niet langer wegcijfert in de ruimtelijke ordening van Nederland. Ook voor de bestrijding van landschapspijn is dat een voorwaarde.
| Domein | natuur, milieu en energievoorziening |
|---|---|
| Tijd | neologisme |