Gevoel van schaamte bij het hoger zetten van de thermostaat, ingegeven door zorgen om het milieu. Het woord thermostaatschaamte werd deze week in Trouw gebruikt door filosoof en schrijver Pieter Hoexum. Het past goed in een hele reeks schaamtes van de moderne tijd: doucheschaamte en vliegschaamte bijvoorbeeld.
Thermostaatschaamte…
is schaamte; is een emotie
| Aard herkomst | inheems woord |
|---|---|
| Vroegste datering | 2019 |
| Samenhangende woorden (betekenis) | aircoschaamte; baarschaamte; barbecueschaamte; bezorgschaamte; bloemenschaamte; doucheschaamte; kaasschaamte; klimaatschaamte; leefschaamte; meer-dan-tweekinderenschaamte; milieuschaamte; rijschaamte; sproeischaamte; thermostaatsolidariteit; vakantieschaamte; vleesschaamte; vliegschaamte |
| Vorm | Afbreking | |
|---|---|---|
| Enkelvoud | thermostaatschaamte | ther.mo.staat.schaam.te |
| Aantal lettergrepen | 5 |
|---|---|
| Hoofdklemtoon | 3de lettergreep |
| Type | zelfstandig naamwoord |
|---|---|
| Naamtype | soortnaam |
| Geslacht | vrouwelijk |
| Lidwoord | de |
| Getal | geen meervoud |
| Betekenisklasse | abstractum |
| Type | samenstelling |
|---|---|
| Linkerlid | thermostaat |
| Linkerlidtype | zelfstandig naamwoord |
| Rechterlid | schaamte |
| Rechterlidtype | zelfstandig naamwoord |
| Tussenklank | geen |
| Hyperoniem | schaamte |
|---|
Schrijver en filosoof Pieter Hoexum mist het draaien aan z'n cv-thermostaat nu hij een programmeerbaar exemplaar heeft, 'waarmee je rechtstreeks de knoppen in Slochteren lijkt te bedienen'. Over thermostaatschaamte wil hij het liever niet hebben.
Nu gaat het draaien aan de thermostaat niet zozeer gepaard met een gevoel van verwondering of zelfs eerbied voor het technisch vernuft, maar juist met schuldgevoelens. Niet onterecht, maar het is niet mijn bedoeling hier aan de lange reeks 'schaamtes', zoals vliegschaamte, vleesschaamte en doucheschaamte een nieuwe toe te voegen ('thermostaatschaamte'). Dat zou te eendimensionaal en ronduit simplistisch zijn. Deze nieuwe schaamtes zijn, vrees ik, valse schaamtes: het zijn schaamtes waar je stiekem trots op bent. Het draaien aan de thermostaat moet geen 'guilty pleasure' worden.
| Domein | emoties |
|---|---|
| Domein | natuur, milieu en energievoorziening |
| Tijd | neologisme |